Schieten met de Limburgse, zware buks
Schutterijen schieten met de Limburgse, zware buks. Dit gebeurt buiten op een schietboom.
Limburgse, zware buks of schuttersbuks
Deze weegt circa 15 kg.
Er wordt geschoten op bölkes op een schiethark.
De bölkes zijn altijd zwart omdat je deze dan het best kan zien.
Bölkes hebben vaste afmetingen:
2 cm x 2 cm x 2 cm
1,5 cm x 1,5 cm x 1,5 cm
1 cm x 1 cm x 1 cm
0,6 cm x 0,6 cm x 0,6 cm.
(op de foto van beneden naar boven bekeken)
Kamer
Hierin wordt het patroon geplaatst.
De grendel staat open: er zit geen patroon in de kamer.
Open kamer
Deze kamer bevat geen patroon. Vóór een buks wordt geladen of nadat een gebruikt patroon uit de kamer is gehaald, ziet de kamer er zo uit.
Gesloten kamer
Deze kamer bevat een patroon. Een buks mag alleen een patroon bevatten als het geweer op de aanlegpaal ligt en gericht is naar de schietboom. Een buks mag anders NOOIT een patroon bevatten.
Ontladen of laden mag alleen als de buks op de aanlegpaal ligt met de loop van de buks in de richting van het doel waarop geschoten moet worden.
De buks mag alleen in ontladen toestand worden doorgegeven van de ene naar de andere schutter.
Kamer gevuld met kamervlag
Als de buks wordt verplaatst – naar een andere aanlegpaal of naar de koffer om de buks op te bergen – dan wordt een gele kamervlag in de kamer geplaatst. Zo kan iedereen van op een afstand zien dat het veilig is.
Het is een teken dat de buks niet geladen is.
Kamervlag
Patroon
Samenstelling patroon
Een patroon bestaat uit een slaghoedje, koperen huls, kruit en een zilverkleurige, loden prop.
De loden prop wordt ook kogel genoemd.
(op de foto van beneden naar boven bekeken)
Schepje dat vroeger werd gebruikt om kruit in de huls te doen.
Tegenwoordig gebruikt men een kruitmolen. Een kruitmolen is nauwkeuriger dan een schepje.
Patronen
Als een kogel is afgeschoten, dan blijft de huls met een gebruikt slaghoedje in de kamer achter. Het kruit en de loden prop zijn weg. De gebruikte slaghoedjes worden uit de huls geslagen zodat de huls opnieuw gebruikt kan worden.
Kruitmolen
Met dit hulpmiddel kan men in elke huls precies evenveel kruit doen.
Vroeger werd dit met een schepje gedaan.
Schutterijen maken hun kogels zelf. Dit doen zij door lood te verzamelen. Dit lood wordt gesmolten. Het vloeibare lood gieten zij in een vorm. Zo wordt de prop of kogel gemaakt.
De hulzen worden altijd gerecycleerd.
Kogels worden hergebruikt: deze worden met een metaaldetector teruggezocht. Als de schutterij op een kogelvanger schiet, dan worden alle kogels opgevangen en hoeft men deze niet te zoeken.
Om een patroon te maken, nemen ze een huls. Hierin wordt een nieuw slaghoedje geslagen. Dan wordt er kruit in de huls gedaan. In elke huls komt precies evenveel kruit. Dan wordt de huls afgesloten met een de zilverkleurige prop of kogel.
De schutterij maakt iedere jaar nieuwe kogels.
Onderdelen van de buks
Het oog van de schutter wordt door een zwarte flap afgeschermd. Deze zwarte flap wordt ooglap genoemd. Door de ooglap wordt de schutter niet gestoord door fel licht. De ooglap is bevestigd op de oogdop. De oogdop zit vast aan de diopter.
Op een buks zitten 1 diopter en 2 richtmiddelen.
De oogdop met de ooglap is bevestigd op de diopter
Het voorste richtmiddel
Dit is een korreltunnel met een ringkorrel.
De loop van het geweer met daarop de korreltunnel met ringkorrel
Aan de schuttersbuks zitten twee richtmiddelen. Het achterste richtmiddel is de diopter. Met de diopter kan men de buks afstellen (corrigeren) op het doel.
Het voorste richtmiddel is een korreltunnel met een ringkorrel.
Indien men het bölke midden in de ringkorrel heeft en de korreltunnel midden in de oogdop, dan is het wapen precies gericht. In de schutterswereld noemt men dit centreren.
Als de twee richtmiddelen perfect op het bölke zijn gecentreerd en de buks bewegingsloos is, dan wordt het bölke afgeschoten. Als de richtmiddelen niet op één lijn zitten of de buks beweegt lichtjes, dan is de kans op een misser groot.
In dit filmpje zie je hoe je een geweer moet richten om je doel te raken.
De buksen liggen op een aanlegpaal. Het richtmiddel vooraan op de loop is duidelijk te zien.
Aan de onderkant van de loop zie je een rasp. Door de hakkels van de rasp ligt de buks vast en stevig op het hout van de aanlegpaal. Zonder rasp zou de buks gemakkelijk glijden.
Bovenaanzicht van de loop van de buks
Er zitten 2 trekkers aan de buks: een veiligheidstrekker en de trekker waardoor de kogel wegschiet.
De veiligheid zit het dichts bij de schutter. Deze moet eerst worden getrokken.
Daarna moet de schutter zijn vinger een beetje naar voren verplaatsen naar de eerste trekker. Deze trekker zit het verst van de schutter af en hoeft slechts héél lichtjes te worden aangeraakt: dan schiet de kogel weg.
Versiering van de buks
Het geweer wordt soms versierd.
Het houtwerk van de buks is dan bijvoorbeeld uitgewerkt naar iets wat bij de schutterij past.
In de buks van Sint-Catharina Stramproy kan je een leeuw herkennen.
Het hert uit de legende van Sint Hubertus kan je terugzien in de buks van Sint-Hubertus Manestraat.
Schoonmaken van de loop
De loop van de buks moet geregeld worden schoongeveegd. Dit wordt gedaan met een lange, smalle borstel.
Waarom wordt de snelheid van een kogel gemeten?
Bij een schietwedstrijd wordt vooraf berekend waar de kogels zullen neervallen.
Dit gebied wordt schootsveld genoemd.
Dit schootsveld is tijdens de schietwedstrijd verboden terrein.
Als een kogel sneller dan 230 m/s gaat, dan zal die kogel buiten het schootsveld terecht komen.
Er is dan gevaar dat de kogel schade veroorzaakt die niet is voorzien.
Zelf schieten?
In samenwerking met L1 is een OLS-Spel ontwikkeld: het Online Limburgs Schuttersfeest. Dankzij deze gratis app kun je zelf beleven hoe het is om onder een schuttersboom te staan.